Jak określić poziom niezbędnych zapasów materiału do produkcji, która pozwoli Ci obsłużyć zaplanowaną sprzedaż? Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę zarówno minimalną wielkość zamówienia, jak i czas dostawy. Musisz też założyć pewien bufor bezpieczeństwa na wypadek opóźnień w realizacji dostaw lub fluktuacji w zapotrzebowaniu Twoich klientów. W jaki sposób określić te dane w praktyce?
Zamawianie surowców i komponentów
Jeśli chcesz ustalić, kiedy i jaką ilość materiałów zamawiać, możesz posłużyć się 1 z 4 poniższych metod:
- Metoda stałej wielkości zamówienia – zakładasz, że komponenty będą dostarczane w partiach o stałej wielkości, a wahania w ich zużyciu wpłyną na częstotliwość składania zamówień.
- Metoda stałej częstotliwości zamówienia – koncepcja podobna do powyższej, z tym że parametrem dynamicznym jest tutaj wielkość zamówienia, natomiast odstępy czasowe pomiędzy kolejnymi zamówieniami są stałe.
- Planowanie kompletów – w przypadku gdy wyroby finalne się nie powtarzają, a części są dedykowane do konkretnego wyrobu gotowego, nie masz możliwości zastosowania systemu opartego na zapasach. W tej sytuacji planując zakupy, bazujesz głównie na dacie, kiedy komplet elementów jest potrzebny do uruchomienia wcześniej harmonogramowanej produkcji danego wyrobu.
- Metoda harmonogramów – zakłada, że wyrób gotowy montowany jest zgodnie z wcześniej przyjętym harmonogramem określającym, jakie operacje i kiedy zostaną wykonane. To na jego podstawie zamawiasz niezbędne materiały i podzespoły, tak aby dotarły wtedy, gdy będą potrzebne. Metoda ta przyda Ci się przy produkcji wyrobów niepowtarzalnych i unikatowych.
Określenie poziomu niezbędnych zapasów
Zapas rotujący = Średnie dzienne zużycie × (Czas dostawy + Częstotliwość składania zamówień)
Zapas bezpieczeństwa = Zapas rotujący × (Ocena dostawcy + Odchylenie standardowe, z jakim zużywane są materiały)
Optymalizacja kosztów zakupów
- Wykorzystaj efekt skali – warto czasami kupić więcej, niż potrzeba, gdy dzięki temu otrzymujesz dodatkowy rabat. Zbędną nadwyżkę możesz odsprzedać innej firmie. Tylko sprawdź wcześniej, czy istnieje taka możliwość. Inni mogą zużywać mniejsze ilości Twojego komponentu i dla nich zakup materiałów u głównego dystrybutora będzie nieopłacalny z powodu wysokich kosztów zamówienia niewielkiej ilości. Oczywiście Twoje przedsiębiorstwo może być również po drugiej stronie tego łańcucha. Sprawdź, czy przypadkiem nie bardziej Wam się opłaci zamówić komponent w firmie o podobnym profilu produkcyjnym, niż kupować go od dystrybutora.
- Stosuj VMI – Model Vendor Managed Inventory (zwany również Supplier Managed Inventory) pozwoli Ci usprawniać procesy zaopatrzeniowe i optymalizować funkcjonowanie łańcucha dostaw, dzięki zarządzaniu zapasami klienta lub dystrybutora przez dostawcę. W procesie VMI dostawca generuje zamówienia na rzecz klienta, zgodnie z jego potrzebami, na podstawie otrzymanych od niego informacji o sprzedaży, produkcji i poziomach zapasów. Dzięki temu dostawca może podjąć się zarządzania zapasami i tworzenia planów dostaw, dogodnych dla obu stron.
- Wprowadź Consignment stock – w systemie tym Twój dostawca zachowuje prawo własności do surowców, od momentu dostarczenia ich do Twojego zakładu, aż do chwili zastosowania ich w produkcji. Płacisz dopiero wtedy, gdy wykorzystasz dany materiał lub komponent. Takie postępowanie wyraźnie różni się od tradycyjnego, w którym płatności należy dokonać w ściśle określonym czasie od momentu otrzymania dostawy lub faktury, np. 30 dni. W systemie tym nie ma różnicy pomiędzy sytuacją, w której produkt znajduje się w Twoim magazynie 2 dni, a przypadkiem, w którym składowany jest od 2 lat. Dlatego przy stosowaniu Consignment stock niezwykle istotne jest wzmocnienie kooperacji i kształtowanie partnerstwa pomiędzy dostawcą a odbiorcą.