Choć jako szef produkcji sam nie wytyczasz celów Twojego zakładu ani nie określasz najlepszej drogi do ich osiągnięcia, w tworzeniu planów strategicznych powinieneś uczestniczyć. Przecież właśnie Ty jesteś ich odbiorcą! Na ich podstawie budujesz plany taktyczne i operacyjne. Sprawdź, jakie są procedury tworzenia planów strategicznych, a podejmowanie właściwych decyzji planistycznych okaże się znacznie prostsze!
Planowanie w przedsiębiorstwie jest sformalizowanym procesem podejmowania decyzji dotyczących rozwoju firmy. Twoim głównym zadaniem w procesie planowania jest rozpoznanie przyszłości oraz zadań i środków potrzebnych do realizacji założonych celów. Planując działania, musisz z góry ocenić problemy, stworzyć zbiór działań, które dają szansę dojścia w sposób najbardziej efektywny i pewny do pożądanych wyników.
Kto odpowiada za opracowanie planu?
W małej firmie plan sporządza właściciel lub menedżer. Natomiast w średnim lub większym przedsiębiorstwie, planowanie musi funkcjonować jako podsystem w ramach systemu zarządzania:
- w formie instytucjonalnej jako wyodrębniona komórka realizująca funkcje planistyczne lub
- w formie zadaniowej, gdy wszystkie komórki uczestniczą w procesie planowania i jest stworzony system koordynacji prac planistycznych.
Rodzaje planów
Zgodnie z kryterium charakteru planu najczęściej dzieli się plany na:
- strategiczne,
- taktyczne i
- operacyjne.
Plany operacyjne i taktyczne pełnią funkcję wykonawczą w stosunku do planu strategicznego. W praktyce nie można wytyczyć ścisłych granic pomiędzy planowaniem taktycznym, operacyjnym a strategicznym.
Plan strategiczny
Opracowując plan strategiczny, określasz drogę i miejsce, w jakim ma znaleźć się Twoja firma w przyszłości. Przyjmujesz przy tym szeroką perspektywę całego przedsiębiorstwa, ustalasz warunki jego funkcjonowania oraz określasz cele do osiągnięcia. Dlatego plan strategiczny musi również zawierać decyzje odnośnie doalokacji posiadanych zasobów. Jest to zazwyczaj plan długookresowy.
10 podstawowych korzyści z planów strategicznych:
- Plany strategiczne stanowią bazę dla podejmowanych wspólnie działań, aby osiągnąć zamierzone cele.
- Planowanie pomaga bardziej wydajnie gospodarować zasobami.
- Plan strategiczny ułatwia reagowanie na zmiany, ponieważ umożliwia przeanalizowanie i przekształcenie struktury przedsiębiorstwa oraz jego programu w procesie ciągłym.
- Jednym z wymagań planowania jest określenie wizji przedsiębiorstwa, dzięki czemu menedżerowie potrafią lepiej zrozumieć ważne relacje i zależności w działalności firmy, lepiej docenić bazowe elementy, które mają wpływ na zarządzanie.
- Plan wytycza priorytety – nie można robić wszystkiego na raz.
- Planowanie pozwala lepiej – optymalnie, bardziej efektywnie – wykorzystać to, czym dysponuje firma (sprzęt, kompetencje), dzięki czemu zwiększają się jej zyski.
- Plan jest doskonałym narzędziem kontroli i kierowania firmą, rozdziela zadania, przewiduje problemy i wychwytuje nadarzające się okazje.
- Planowanie strategiczne podkreśla konieczność zmian w przyszłości i ustalenia miar postępu.
- Plan jest również dobrą oceną stanu przedsiębiorstwa.
- Plan daje poczucie bezpieczeństwa – sprawia wrażenie że zarządzający firmą wiedzą, co robią, i jej przyszłość nie jest zagadką.
5 warunków dobrego planu
Dobry plan musi spełniać 5 podstawowych warunków. Wymaga:
- analizy sytuacji w Twojej gałęzi przemysłu,
- znajomości źródeł przewagi konkurencyjnej,
- identyfikacji i analizy obecnych i potencjalnych konkurentów Twojego przedsiębiorstwa,
- prawidłowej oceny pozycji konkurencyjnej firmy,
- wyboru prawidłowej strategii.
W planie strategicznym uwzględnij:
- zakres i obszar działania,
- kierunki rozszerzenia lub ograniczenia działalności,
- sposoby wzrostu przychodów,
- działania innowacyjno-przystosowawcze,
- wielkość zasobów ludzkich, finansowych i materialnych.