Podatek VAT po raz pierwszy pojawił się we Francji, w roku 1954. Konieczność wprowadzenia ówcześnie takiego systemu rozliczania przede wszystkim wynikała z konieczności harmonizacji podatkowej państw należących do Unii Europejskiej.
W tamtym momencie zasady rozliczania podatku VAT nie regulowało prawo krajowe, ale europejska dyrektywa, która oficjalnie obowiązywała w państwach należących do Unii Europejskiej od 1967 roku. Jeśli chodzi o historię podatku VAT w Polsce, to rozliczany jest on począwszy od roku 1993 do dnia dzisiejszego.
Czym jest podatek VAT?
VAT to bardzo powszechna nazwa podatku dotyczącego towarów oraz usług. Podatek ten dotyczy nie tylko sprzedawców, ale i w równym stopniu konsumentów. Wszystko dlatego, że pewna wartość tego podatku doliczana jest do każdej przeprowadzanej transakcji handlowej. Podatek VAT zgodnie z obowiązującymi zasadami wprowadzany jest po kolei na każdym etapie produkcji. Wnoszona do urzędu skarbowego jest jedynie wartość dodana, nie obciążając jednak przy tym całego obrotu, a jedynie jego konkretną, wyznaczoną w sposób odpowiedni wartość.
W praktyce rozliczanie VAT wygląda tak, że przedsiębiorca przystępujący do jego rozliczania płaci kwotę takiego podatku, która uzależniona jest od wysokości sprzedaży. Wszystkie wątpliwe kwestie dotyczące tego sposobu opodatkowania z pewnością dobrze wyjaśni przedsiębiorcom każde biuro rachunkowe. Zgodnie z tym jak funkcjonuje w Polsce księgowość podatek VAT zaliczany jest do grupy tych podatków pośrednich. Warto jednak mieć na uwadze i zapamiętać( jeśli będziemy chcieli przystąpić do prowadzenia własnej działalności), że taki podatek nie jest płacony bezpośrednio w urzędzie skarbowym. Opłacany jest regularnie, podczas każdorazowego nabycia dobra lub usługi (VAT zawiera się w cenach).
Co musi być opodatkowane za pomocą VAT
Biuro rachunkowe za podstawę rozliczenia tego typu podatku uznaje art. 5 ustawy o VAT. Zgodnie z zapisami, jakie w tej ustawie zostały zawarte, opodatkowaniu za pomocą VAT obowiązkowo objęte zostać muszą:
- odpłatna dostawa towarów,
- odpłatne świadczenie dowolnego typu usług na terenie kraju ( usługi w obrębie Unii Europejskiej z podatku księgowość rozlicza zupełnie inaczej),
- eksport towarów poza kraje Unii Europejskiej pod warunkiem, że świadczony jest przed dostawcę ( lub na jego rzecz) oraz nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju,
- import towarów na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.
Ustalanie podstawy opodatkowania VAT
Biuro rachunkowe za podstawę narzucenia opodatkowania VAT uznaje wszystko, co stanowi zapłatę dla jednostki dokonującej dostawy towaru lub usług. W zgodzie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT istnieje obowiązek podatkowy opierający się na bardzo ogólnych zasadach w momencie dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.
Stawki podatku VAT obowiązującego na terenie Polski
Obecnie księgowość w rozliczaniu podatku VAT opiera się na następujących stawkach:
- 0% – jest to stawka dla obowiązująca wyłącznie w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz eksportu towarów,
- 5% – to stawka podatku VAT obniżona, obowiązująca między innymi dla produktów rolnych, żywego inwentarza, książek, czasopism specjalistycznych itp.,
- 8% – kolejna ze stawek obniżonych, która dotyczy takich usług i produktów między innymi jak roboty budowlane, obiekty mieszkaniowe, część usług gastronomicznych itp.,
- 23% to stawka podstawowa do wyliczania wartości podatku VAT obowiązująca dla wszystkich tych, którzy nie są objęci stawkami obniżonymi.
Zgodnie z prawem prowadzona czasem księgowość w firmie czy w przypadku pojedynczej jednostki gospodarczej zwolniona zostać może z obowiązku rozliczenia podatku VAT. Jeśli do tego dochodzi, faktury wystawiane są normalnie, jak w każdym przypadku, z tą jednak różnicą, że zawierają oznaczenie ZW. Niższe stawki VAT wprowadzone są dla dziedzin gospodarki, które nie rozwijają się tak dynamicznie jak powinny, dlatego potrzebują pewnego rodzaju wsparcia.